Lek. Zdzisław Cyryl Olszewski (1914 – 1996)

Docent habilitowany, doktor medycyny, porucznik. Był Pierwszym Obywatelem Honorowym miasta Rabki. Godność tę otrzymał za ratowanie Rabczan przed powojennymi epidemiami.

Zdzisław Olszewski, syn Józefa, urodzony 1 czerwca 1914 roku w Krakowie, dzieciństwo i młodość spędził w Rabce, gdzie kończył Gimnazjum J. Wieczorkowskiego.

Zdzisław poszedł w ślady swojego ojca i ukończył Studia na Wydziale Lekarskim UJ, otrzymując dyplom w roku 1939. W tym samym roku rozpoczął pracę w sanatorium dr med. Tadeusza Malewskiego, który jako były kapitan rezerwy zorganizował swój personel w ruch oporu, którego jednostka weszła w skład 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK w Nowym Sączu. Wśród działaczy był również Zdzisław Olszewski pseudonim „Sławek”, który udzielał partyzantom pomocy lekarskiej. W nocy z 24 na 25 czerwca 1942 r., w czasie łapanki, jaką Niemcy urządzili w Rabce, zostali aresztowani i osadzeni w „Teresce” Zdzisław i jego brat Jerzy Olszewscy. Zbitych i sponiewieranych, odwieziono wraz z innymi do Zakopanego, do willi „Palace”- siedziby Gestapo. Dzięki wstawiennictwu dr Otto Haffnera, austriackiego szefa cywilnego zespołu niemieckich sanatoriów w Rabce zostali zwolnieni.

Po powrocie do Rabki Zdzisław Olszewski nadal pracował jako lekarz w szpitalu wojskowym w ,,Olszówce”, a Jerzy jako palacz.

Dr med. Witold Ziembicki zainteresował się materiałami zbieranymi przez Zdzisława do przyszłej pracy doktorskiej. Zachęcił go do dalszych poszukiwań. W kościele parafialnym w Rabce Zdzisław Olszewski odnalazł prawdziwy skarb. Były to księgi metrykalne od XVI wieku. Dwa lata wertował te księgi. W ten sposób napisał pracę doktorską pt. Rozpoznania lekarskie w archiwum Rabki Zdroju (1786 – 1920) – O tyfusie, cholerze i grasującym powietrzu na Podhalu w ubiegłych wiekach. Pracę tę obronił po wojnie, w 1946 roku na Uniwersytecie we Wrocławiu.

Po opuszczeniu Rabki przez Niemców Zdzisław został wybrany Przewodniczącym Rady Narodowej i mianowany Dyrektorem Szpitala. Odbył też służbę wojskową w ,,Drezdeńskiej” dywizji pancernej.

W 1950 roku Zdzisław przeniósł się do Krakowa. Zatrudnił się jako kierownik Kolumny Sanitarnej w Nowej Hucie. Równocześnie pracował jako lekarz i asystent Krakowskiej Akademii Medycznej. W 1952 roku uległ wypadkowi, gdy rozbiła się sanitarka. Przez kilka lat żył w gorsecie. Mimo kalectwa, dokształcał się, pisał prace naukowe z zakresu ginekologii, która była jego specjalnością. W 1956 roku prof. Stefan Schwarz zaproponował Radzie Kliniki, by docentowi Zdzisławowi Olszewskiemu przyznać etat. Droga do kariery naukowej była otwarta. Ale w 1968 roku, posądzony niesłusznie o przynależność do oddziału partyzanckiego ,,Ognia”, został usunięty z uczelni.

Nie było dla niego miejsca w Krakowie. Znalazł pracę w NRD w mieście Malchin, jako ordynator Szpitala. Pracował tam dwa lata. W 1971 roku wrócił do Krakowa, gdzie wygrał konkurs na stanowisko ordynatora w szpitalu im. Narutowicza. Jako ordynator Szpitala im. Narutowicza pracował do emerytury, a później przez długie jeszcze lata na pół etatu w Sanatorium Śląskim w Rabce.

W 1960 roku wydał swoje młodzieńcze Opowiadania o nędzy góralskiej, godne pióra Orkana, a następnie w 1972 roku Dwa lata w Nowej Hucie, w 1985 roku Michała od Cyganów. Pisywał do gazet opowiadania w gwarze góralskiej. Najwięcej publikował w Echu Krakowa w latach 1992 – 1994. Były to wstrząsające opowiadania m.in. o zagładzie rabczańskich Żydów Schody Rosenbauma. Były jeszcze inne opowiadania, a nawet wiersze, jak: Stary Kościół i Złudzenie.

Zmarł w Krakowie 15 marca 1996 r. i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim

Nauczyciele Zespołu Szkół w Rabce-Zdroju im. ks. prof. Józefa Tischnera życzą miłej lektury