Szkoła Pamięta

Rabka położona u północno - zachodnich podnóży Gorców, w rozległej dolinie Raby, na wys. 500 m n.p.m., posiada unikalny mikroklimat. Nie dziwi więc nikogo fakt, że kiedy 28 maja 1948 roku na posiedzeniu WRN w Katowicach podejmowano decyzję, dotyczącą budowy sanatorium dla dzieci chorych na gruźlicę, na lokalizację wybrano właśnie Rabkę. Decyzja ta zapadła jednogłośnie. Dzięki ofiarności i zaangażowaniu społeczeństwa oraz dotacjom ze strony władz, już w grudniu 1949 roku odbyło się uroczyste przekazanie małym pacjentom pierwszego głównego budynku i nadanie sanatorium imienia Wincentego Pstrowskiego.

Jego popiersie, dłuta Stanisława Marcinów., rzeźbione z patynowanego gipsu postawiono w holu frontowego gmachu.

Tablica dr. Adama Szebesty

16 sierpnia 1990 r. Górnośląski Ośrodek Rehabilitacji Dzieci nazwany został imieniem dr Adama Szebesty - człowieka niewątpliwie bardziej związanego z tym sanatorium niż poprzedni patron tj. Wincenty Pstrowski.

Kim był i dlaczego został wybrany na patrona?
Schebesta (Szebesta) Adam Edward (1893 – 1973), lekarz neurolog, działacz społeczny.

W połowie 1945 roku Szebesta zamieszkał w Katowicach. W latach 1945 - 1949 był tu pełnomocnikiem Zarządu Głównego PCK na Okręg Śląsko – Dąbrowski i kierował akcją pomocy dla ludności miejscowej i przesiedlonej z ZSRR. W wyniku przeprowadzonych masowych badań dzieci śląskich ujawnił zagrożenie gruźlicą i zainicjował powołanie w 1947 toku Społecznego Komitetu Budowy Sanatorium w Rabce. Wybudowano je przy dużym wkładzie pracy Szebesty w roku 1952 i wyposażono w 580 łóżek.

W roku 1990 jedną z ulic Katowic oraz Górnośląski Ośrodek Rehabilitacji Dzieci w Rabce – Zdroju nazwano jego nazwiskiem.

Tablica budowy ŚORD

Portret gen. Jerzego Ziętka

W „Kronice” ŚORDZ czytamy :
PRZEKAZANIE CAŁOŚCI SANATORIUM - 16.11.1952 r. I ODSŁONIĘCIE TABLICY PAMIĄTKOWEJ

Niejako ukoronowaniem roku 1952 - było przekazanie przez Komitet Budowy już całości sanatorium na użytek dzieci mas pracujących Śląska.

Uroczystość przekazania odbyła się 16.11.1952 roku. Jak każda okazja zrobienia kroku naprzód w walce z gruźlicą, i ta - odbyła się bardzo uroczyście, tym bardziej, że potęgowała ją bardzo ceniona przez Ślązaków DECYZJA RZĄDU ODDANIA ŚLĄSKIEGO SANATORIUM IM. W. PSTROWSKIEGO W RABCE, POD BEZPOŚREDNIĄ OPIEKĘ PRZEZ W.R.N. W KATOWICACH.

Jak wiemy, Sanatorium zostało przekazane w dniu 7.12.1949 r. Ministerstwu Zdrowia, a mimo to opiekę, patronat i swego rodzaju nadzór powierzono Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Katowicach.

Jak doniosła prasa, do Rabki przyjechało na uroczystość sporo gości z Warszawy, Krakowa i Katowic. Władze centralne reprezentował delegat Ministerstwa Zdrowia - dyr. departamentu Gosiecki, Ministerstwo Oświaty - dyr. dep. Niewiadomski, CRZZ - kir. Twieniec, władze woj. krakowskiego, do którego terenowo należała Rabka - z-ca przew. Prez. WRN Kraków Taborowicz.

Najliczniej oczywiście przybyli na uroczystość przedstawiciele władz województwa katowickiego: I sekretarz KW PZPR - poseł Olszewski, sekretarz KW PZPR - poseł Gierek, przew. Prez. WRN - poseł Koszutski, wiceprzew. Prez. WRN - Ziętek, kier. wydz. zdrowia WRN dr Łobzowski i inni. Były też delegacje związkowe, górnicze, kobiece z przewodniczącą Woj. Zarz. Ligi Kobiet- Piekarczykową. Przybyła również Katarzyna Pstrowska.

W czasie uroczystości nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej, wmurowanej w ścianie hollu przy głównym wejściu.

Treść napisu była następująca:

Sanatorium im. W. Pstrowskiego inicjatora współzawodnictwa pracy w przemyśle węglowym, wybudowano w latach 1949 - 1952 z inicjatywy Rządu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, popartej ofiarnością mas pracujących woj. katowickiego. Oddano na użytek dzieci ludzi pracy w 35 rocznicę Wielkiej Rewolucji Październikowej 7.XI.1952.

Ta tablica nie zachowała się do dzisiaj. W jej miejscu wmurowano kolejną, upamiętniająca 20-lecie ŚORDZ. Na, której widnieje napis:

Sanatorium dla dzieci. Powstałe w latach 1949 - 1952 ze składek młodzieży i społeczeństwa Ziemi Śląskiej dla dobra stanu zdrowotnego dzieci przemysłowego Śląska Tablicę wbudowano z okazji 20 - lecia istnienia Pałacu Zdrowia Dziecka. Rabka Październik 1979 r.

Ciśnie się na usta pytanie dlaczego na tej tablicy podano lata budowy 1949 - 1952, jeżeli wiemy /dysponując odpowiednią dokumentacją/, że były to lata 1947 - 1952.

Dnia 7 grudnia w 1949 roku, główny pawilon sanatorium został już przekazany przez Zarząd Główny w Warszawie - Ministerstwu Zdrowia, a 1 stycznia w 1950 roku czynne już było nowe sanatorium. Czy to pomyłka rzeźbiącego, czy też piszącego przekazany do wyrzeźbienia tekst, gdyż jest to mało prawdopodobne aby usiłowano skrócić cykl budowy. Do tej pory nie udało się wyjaśnić przyczyny tej różnicy czasu, czy błędu.

Powyżej tablicy wisi portret gen. Jerzego Ziętka.